AUDYT

   Po blisko ćwierć wieku od transformacji ustrojowej, polska demokracja ciągle nie doczekała się kompleksowego opisu, monitoringu i oceny. Wyniki istniejących, stosunkowo licznych badań, są zwykle fragmentaryczne – koncentrują się na wybranych aspektach.

  Prowadzone w Polsce badania grzeszą także brakiem podbudowy teoretycznej. W połączeniu z różnorodnością stosowanych metod badawczych prowadzi to do odmiennych, często sprzecznych konkluzji. Międzynarodowe badania porównawcze pozwalają na kontekstualną analizę demokracji w Polsce, niewiele mówią jednak o złożoności i specyfice istniejących tu form demokratycznego procesu politycznego i kultury politycznej. Niektóre z nich pozwalają na śledzenie zmian w czasie, ale kosztem – szczegółowości analizy. Brak jest całościowego, porównawczego (w czasie i przestrzeni) systematycznego spojrzenia na proces demokratyczny, które wskazywałoby na jego silne i słabe strony, możliwości i zagrożenia.

    W innych krajach takie próby są podejmowane i ich wyniki są zachęcające. Co więcej, w ostatnich latach czynione są wstępne próby koordynacji narodowych audytów demokratycznych w celu zwiększenia ich porównywalności. Przedsięwzięcie to koordynowane jest przez sztokholmski instytut IDEA (Institute for Democracy and Electoral Assistance). IDEA nie narzuca narodowym zespołom unifikującego kagańca badawczego, rozumiejąc jak ważna jest specyfika każdego kraju, jednocześnie zachęca do stosowania identycznych (lub podobnych) narzędzi analitycznych. Polski zespół korzysta z tych wskazówek, tam gdzie to możliwe i stosowne.